Od czego zacząć pisanie powieści? [instrukcja w 3 krokach]
Napisanie powieści to prawdziwe wyzwanie, głównie ze względu na złożoność tego procesu, choć nie bez znaczenia pozostaje także nasze nastawienie podczas całej pracy.
Najważniejsze to dobrze zacząć. Dzięki odpowiednim przygotowaniom, praca nad książką może stać się prawdziwą przyjemnością i przynieść satysfakcję w postaci gotowego projektu w przyszłości.
W niniejszym artykule postaram się przybliżyć 3 podstawowe kroki, które warto zrobić, jeszcze przed napisaniem pierwszego zdania.
Krok 1: Pomysł
Bez niego ciężko oczywiście mówić o jakimkolwiek projekcie.
Najczęściej pomysł przychodzi do nas sam i to on jest przyczyną, dla której w ogóle chcemy sięgnąć po pióro.
Co jednak w przypadku, jeśli jest on bardzo mglisty i ciężko go przekuć w realny plan na powieść?
Warto dać sobie przestrzeń na inkubację pierwotnego zamysłu, niezależnie od tego w jakim stopniu zaawansowania się on znajduje. Sięgnij po inspirację. Dobrze sprawdzą się tutaj zwłaszcza proponowane przez Julię Cameron randki artystyczne. Daj sobie przestrzeń na odpoczynek, relaks i zabawę, które korzystnie wpłyną na pobudzenie kreatywności. Przykłady takich randek? Idź na długi spacer z muzyką, która w jakiś sposób kojarzy Ci się z Twoim pomysłem. Albo wejdź na Pinteresta i wpisz w wyszukiwarkę hasło, które chodzi Ci po głowie (przykładowo, w przypadku mojego „Kąkola”, byłoby to „polowanie na czarownice”). Rzuć okiem na zdjęcia, które się pod nim kryją i uruchom skojarzenia. Możesz również przygotować sobie kolaż, moodboard albo prezentację na ten temat – powklejać tam znalezione grafiki, ustawić odpowiednie kolory i zanotować słowa-klucze, pobudzając w ten sposób swoją wyobraźnię.
Przykładowy moodboard (do „Kąkola”):
Więcej pomysłów na randki artystyczne znajdziesz tutaj.
Krok 2: Zbieranie informacji
Jaką mniej więcej powieść chcesz napisać? Będzie to obyczaj, fantastyka, a może kryminał? Niezależnie od gatunku, z pewnością przyda Ci się pogłębienie tematu, nawet jeśli planujesz pisać romans, którego akcja dzieje się w Twoim mieście. Gdzie mieszkają bohaterowie? Czym się zajmują? Co wiesz na ten temat? Niewiele? Nic straconego! Dowiedz się jak najwięcej! 😊
Poszperaj w Internecie, poczytaj artykuły, książki czy opracowania naukowe na dany temat. Może spotkaj się z kimś, kto będzie w stanie udzielić Ci przydatnych informacji. Wybierz się na wycieczkę, by na własnej skórze poczuć klimat miejsc, które chcesz odmalować na kartach Twojej powieści. Nie ograniczaj się jedynie do zanotowania wrażeń wzrokowych, zwracaj uwagę również na inne doznania zmysłowe, np. dźwięki, zapachy, smaki itp.
Czynności wykonane w ramach procesu zbierania informacji, czyli tzw. researchu nie pójdą na marne. Prócz wiedzy, która z pewnością zwiększy wiarygodność Twojej historii i uchroni Cię przed ewentualną kompromitacją, zyskasz mnóstwo pomysłów na wydarzenia, poszczególne sceny czy bohaterów powieści.
Krok 3: Plan
Teraz nadszedł czas, by obłok chaosu, zawierający luźne pomysły, skojarzenia i oderwane od siebie fakty, przekuć w szkic powieści. Bywa, że ten etap stanowi spore wyzwanie, więc podaruj sobie czas i cierpliwość. Planowanie książki może bowiem należeć do jednego z najprzyjemniejszych etapów pracy nad nią, pod warunkiem, że odpowiednio się do tego nastawisz.
Rzecz jasna, nie każdy lubi planować. Są autorzy, którzy wolą iść na żywioł. Jeśli należysz do osób spontanicznych i na myśl o planie, czujesz spadek motywacji, być może nie jest to opcja dla Ciebie. Wówczas omiń ten krok i od razu łap za pióro! 😉
Jeśli jednak masz ochotę spróbować, serdecznie Cię do tego zachęcam. Projekt książki nie musi być tak dokładny, jak strategia biznesowa, czy plan ucieczki z więzienia 😉 Wystarczy, że stworzysz lekki zarys fabuły i postaci, który będzie ewoluował w miarę pisania. Dzięki przygotowaniu takiego szkicu, zyskasz punkt oparcia w trudnych chwilach, kiedy praca nad książką zacznie grząść. Będziesz się orientować, dokąd zmierzasz i co zamierzasz zawrzeć w powieści, przez co łatwiej Ci będzie przetrwać momenty kryzysu i ostatecznie ukończyć projekt.
Przy tworzeniu planu proponuję skupić się na trzech kluczowych elementach: miejscu akcji, bohaterach oraz fabule.
Miejsce akcji
Zastanów się, jakie miejsca pojawiają się w Twojej głowie, kiedy myślisz o swojej książce. Skup się na chwilę na emocjach, które chciałabyś/chciałabyś wzbudzić w czytelniku swoją historią. Jakie lokalizacje mogą tworzyć pokrewny klimat? I jakie zadania będą one spełniać w kontekście fabularnym? W jaki sposób możesz wykorzystać porę roku i pogodę?
Przykładowo – wakacyjna, nadmorska miejscowość może być doskonałym tłem dla opowieści miłosnej. Ponury, listopadowy klimat i sceneria dużego miasta dobrze współgra z wątkami kryminalnymi, ale również z dramatem obyczajowym. Czasem jednak warto wybrać szczegóły scenerii w taki sposób, by dla odmiany kontrastowały z zaplanowanymi przez Ciebie wydarzeniami. Krwawe morderstwo albo dramat psychologiczny w środku lata w wakacyjnym kurorcie? Dlaczego nie? Jeśli masz ochotę, łam schematy. Nim jednak to zrobisz, zastanów się jak najlepiej wykorzystać potencjał danego miejsca/pory i jego/jej klimat.
Bohaterowie
Nikogo chyba nie trzeba przekonywać, że często kreacje postaci są kluczowe dla odbioru książki przez czytelnika. Jeśli bohaterowie zjednają sobie jego sympatię, z dużą dozą prawdopodobieństwa będzie on kontynuował lekturę, nawet jeśli książka początkowo go nie porwie. Czytelnik podąża za bohaterami, śledzi ich życie i przeżywa razem z nimi rozmaite emocje (a to dla emocji najczęściej sięgamy po powieści).
Jeśli bohaterowie w jakimś stopniu nas przypominają, możemy się z nimi utożsamiać. Jeśli ich lubimy, będziemy im kibicować. To bohaterowie i ich emocje nadają znaczenie fabule, to oni pozostają w naszej pamięci na dłużej, nawet jeśli akcja wywietrzeje nam z głowy. To o ulubionych bohaterach pisze się fanfiki. Bohaterowie mają moc! 😉
Jak zatem stworzyć ciekawą postać literacką? Moim zdaniem sekret tkwi w szczegółach.
Spróbuj jak najlepiej poznać swojego bohatera (możesz nawet przeprowadzić z nim mentalny dialog 😉). Kim jest? W co wierzy, jakie wartości wyznaje? Jak wyglądało jego dotychczasowe życie? Jakie ma wspomnienia z dzieciństwa? Czego się boi? O czym marzy? Do czego dąży (świadomie i nieświadomie).
Postaraj się, by kreowana przez Ciebie postać nie była czarno-biała, zwłaszcza antagonista. Zły do szpiku kości przeciwnik, który pragnie szerzyć mrok, bo tak? No niekoniecznie. Dużo ciekawszy będzie bohater, który postępuje niegodziwie z jakiegoś istotnego powodu. Może tak został ukształtowany w młodości? Może czyni zło, bo kogoś chroni? A może się mści? Jedyne, co Cię ogranicza, to Twoja wyobraźnia.
Do pracy z postaciami, serdecznie polecam Ci mój „Szablon tworzenia bohatera literackiego”. Składa się on z 4-stronicowego kwestionariusza postaci oraz 3 stron inspiracji z cechami do wyboru. Praca z tym narzędziem pomoże nadać głębię Twoim bohaterom, lepiej ich zrozumieć, uporządkować dotychczasowe przemyślenia, znaleźć pomysły na nowe sceny i rozwój fabuły, a także uwiarygodnić całą historię. Szablon możesz pobrać tutaj.
Możesz również skorzystać z podpowiedzi pisarski Gabrieli Bramskiej, z którą rozmawiałam niedawno na temat psychologii w powieściach i konstrukcji bohaterów. Rzuć okiem na nagranie naszego spotkania tutaj.
A jeśli szukasz wskazówek, jak stworzyć wizualizację Twoich bohaterów, zapraszam Cię tutaj.
Fabuła
Stworzenie ciekawej, zajmującej fabuły jest chyba najtrudniejszym elementem planu powieści.
Polecam zacząć od mapy myśli, która pomoże Ci rozpisać sobie dotychczasowe pomysły na kartce. Kiedy już będziesz je miał/a przed oczami, zastanów się, które wydarzenia rozegrają się na początku, w środku i pod koniec Twojej historii.
Podejrzewam, że na tym etapie cała linia fabularna wydaje Ci się nadal dość mglista. Jeśli tak, możesz ułatwić sobie dalszą pracę, korzystając z dwóch najpopularniejszych schematów fabularnych. Są nimi: Schemat trzech aktów i Podróż bohatera.
Przyjrzyj się poszczególnym elementom wybranego schematu i zastanów się, w jaki sposób możesz wpisać swoje pomysły w tę strukturę. Jakie sceny pokażą zwyczajny świat bohatera? Co będzie dla protagonisty punktem zwrotnym, który odmieni jego dotychczasowe życie? Z czym bohater będzie się mierzył? I tak dalej.
Jeśli jesteś ciekawy/ciekawa z jakich elementów składają się poszczególne schematy fabularne, zajrzyj tutaj, by poznać szczegóły Podróży bohatera i tutaj, by przyjrzeć się opisowi Schematu 3 aktów.
Możesz również przyjrzeć się różnym typom fabularnym i sprawdzić napięcie w swoim tekście, w tym wpisie.
Zdjęcia pochodzą ze strony: unsplash.com
2 komentarzy do “Od czego zacząć pisanie powieści? [instrukcja w 3 krokach]”